Przed każdą organizacją posiadającą wdrożony i certyfikowany system zarządzania BHP stoi konieczność okresowego ustalania celów i zadań.

Norma ISO 45001 określa wymagania, których przestrzeganie pomaga w osiągnięciu celów.

Jakie powinny być cele BHP?

Cele BHP powinny być spójne z polityką BHP. Polityka BHP wskazuje ogólne dążenia organizacji w zakresie BHP i systemu zarządzania BHP. Natomiast cele powinny precyzować co konkretnie organizacja chce osiągnąć, aby zrealizować założenia polityki BHP. Zgodnie z normą ISO 45001 cele powinny uwzględniać:

  • - wymagania prawne i inne, które dotyczą organizacji w obszarze BHP,
  • - wyniki oceny ryzyk i szans,
  • - wyniki konsultacji z pracownikami lub z przedstawicielami pracowników, jeśli zostali powołani.

 

Przy ustalaniu celów należy jednak pamiętać, aby nie wynikały one wprost z wymagań prawnych, ponieważ dostosowanie się do nich jest obowiązkiem, który każda organizacja, nawet ta nie posiadająca certyfikatu ISO 45001 musi wykonać. Cele BHP mogą wychodzić krok przed wymagania prawne, a więc jeśli obowiązkiem pracodawcy dla prac na wysokości jest zapewnienie pracownikowi sprzętu asekuracyjnego to celem BHP może być zainwestowanie w dodatkowe zabezpieczenia, nie wynikające z obowiązku prawnego.

Przykłady celów w ISO 45001

Norma ISO 45001 wskazuje, że cele BHP muszą być mierzalne. To bardzo ważne, gdyż bez określenia mierzalności celu nie jest możliwe późniejsze ustalenie czy został on wykonany czy też nie. Przykładem celu mierzalnego będzie: „Zmniejszenie ilości wypadków lekkich o co najmniej 30% podczas ręcznych prac montażowych”. W tym wypadku miernikiem będzie ilość wypadków, którą da się określić i porównać przez i po wdrożeniu zadań ustalonych dla tego celu. Natomiast celem niemierzalnym (lub trudno-mierzalnym) będzie: „Podniesienie poziomu bezpieczeństwa podczas ręcznym prac montażowych”. Przy tak sformułowanym celu trudno określić za pomocą jakiego parametru poziom bezpieczeństwa ma zostać sprawdzony. W praktyce oba przytoczone cele mogą mieć dla organizacji ten sam efekt, jeśli do ich realizacji zostaną wdrożone te same działania, lecz z zarządczego punktu widzenia lepszy (i bardziej zgodny z ISO 45001) jest cel z pierwszego przykładu. Określenie mierzalności celów jest jednym z trudniejszych zadań podczas wdrożenia systemu BHP i niejednokrotnie jest przyczyną niezgodności lub spostrzeżeń podczas certyfikacji ISO 45001 lub audytów wewnętrznych systemu zarządzania BHP.

Wymagania dla celów BHP

Cele BHP muszą być zakomunikowane osobom, które będą je realizować i których dotyczą. Norma ISO 45001 wymaga także, aby wyznaczyć osobę lub osoby odpowiedzialne za ich osiągnięcie. Dzięki temu zapewniony jest nadzór nad ich realizacją. Zwykle osobą odpowiedzialną za realizację celów jest przedstawiciel kierownictwa organizacji, czasem dla niektórych celów jest to Specjalista ds. BHP. Za różne cele mogą być odpowiedzialne różne osoby. Zadaniem osób wyznaczonych będzie okresowe monitorowanie postępów w realizacji celów i szybkie reagowanie, jeśli nie idzie ona zgodnie z planem. W zależności od ustalonego terminu na osiągnięcie celu, monitorowanie może odbywać się co tydzień, co miesiąc lub nawet co kwartał. Wczesne wykrycie problemu z realizacją celu BHP pozwala w porę skorygować cel do zmieniających się potrzeb firmy lub zapewnić dodatkowe środki umożliwiające jego skuteczne osiągnięcie. Monitorowanie realizacji celów pozwala także na dokonywanie ich analizy. Zdarza się, szczególnie przy celach długoterminowych, że początkowe założenia ulegają zmianie lub zmiana kontekstu organizacji wpływa na sensowność celu. Dla przykładu – celem jest „Zmniejszenie narażenia na hałas podczas pracy operatorów maszyn o co najmniej 30 dB” i ma on być wstępnie zrealizowany poprzez zastosowanie obudowy zespołu maszyn i zapewnienie skuteczniejszych środków ochrony słuchu dla operatorów. Tymczasem po jakimś czasie od ustalenia celu firma dowiedziała się o możliwości dofinansowania przebudowy zakładu związanej miedzy innymi z wygłuszeniem hali i wydzieleniem osobnych, izolowanych przed hałasem maszyn pomieszczeń dla operatorów. W takich sytuacjach pierwotny cel może ulec modyfikacji lub nawet może zostać anulowany na rzecz nowego celu – przebudowy zakładu.

Cele SMART

Dobrą praktyką jest, aby cele BHP, podobnie jak w innych systemach zarządzania (np. jakością ISO 9001, środowiskowym ISO 14001) układać zgodnie z zasadą SMART. Oznacza to, że każdy z celów powinien być: konkretny, mierzalny, akceptowalny, realny i terminowy. Zasada ta pokrywa się częściowo z wymaganiami normy ISO 45001, dlatego skorzystanie z niej jest tym bardziej uzasadnione.

Ostatnim z ważnych obowiązków dotyczących celów jest ich udokumentowanie. Z reguły mają one postać tabeli lub arkusza z opisem celów. Przykład tabeli: 

Lp.  Cel
(czyli co chcę osiągnąć?) 		 Zadania
(czyli jak to chcę osiągnąć + jakie zasoby na to przeznaczam) 		 Odpowiedzialność
(kto odpowiada za osiągnięcie celu) 		 Miernik
(skąd będę wiedział, że cel jest osiągnięty) 		 Termin
(do kiedy chcę osiągnąć cel) 
 1.          
 2.          

 Forma dokumentacji celów nie jest ustalona przez normę, a więc organizacja może wybrać najwygodniejsze dla siebie rozwiązanie. Należy tylko zwrócić uwagę, aby ustalone cele faktycznie pokrywały się z planami rozwoju organizacji, gdyż zdarza się, że to co napisano na papierze jest niespójne z faktycznymi celami firmy.

 

Masz pytania do artykułu?

Zapraszamy do kontaktu!

 

Inne artykuły z serii WYMAGANIA ISO 45001:

 

 Artykuł ten jest własnością intelektualną CONSILUM. Może być rozpowszechniany bezpłatnie wszystkim osobom i podmiotom zainteresowanym problematyką systemów zarządzania ISO, jednakże wyłączając cel komercyjny i bez dokonywania jakichkolwiek zmian w tekście. Wszelkie inne rozpowszechnianie wymaga pisemnej zgody autora. Dozwolone jest cytowanie fragmentów materiału z podaniem źródła.