W dzisiejszym dynamicznym świecie, firmy coraz częściej zdają sobie sprawę z rosnącego znaczenia zrównoważonego rozwoju. Wdrażanie systemów zarządzania środowiskowego, takich jak norma ISO 14001, staje się kluczowe nie tylko ze względu na regulacje, ale również z uwagi na korzyści biznesowe. Jednakże, aby w pełni wykorzystać potencjał ISO 14001, firmy muszą często wykraczać poza tradycyjne podejście. Kluczową rolę w tym procesie może odegrać analiza podwójnej istotności znana również jako double materiality.
Czym jest analiza podwójnej istotności?
Analiza podwójnej istotności to koncepcja wprowadzona w Dyrektywie Unii Europejskiej w sprawie sprawozdawczości z zakresu zrównoważonego rozwoju (CSRD). Jest podejściem, które uwzględnia zarówno tradycyjną perspektywę finansową, jak i szerzej pojęty wpływ społeczny i środowiskowy. Zakłada, że organizacje powinny rozważać dwa wymiary istotności:
Istotność finansowa (ang. financial materiality): Odnosi się do kwestii ESG, które mogą mieć bezpośredni wpływ na kondycję finansową firmy. Przykładem mogą być regulacje środowiskowe, które wpływają na koszty operacyjne, czy też zmiany klimatyczne, które wpływają na dostępność zasobów.
Istotność wpływu (ang. impact materiality): Chodzi tu o zrozumienie, jakie działania firmy mają znaczący wpływ na środowisko naturalne, społeczności lokalne, pracowników, klientów i inne zainteresowane strony. Przykłady to wpływ na środowisko naturalne, warunki pracy, czy praktyki w zakresie łańcucha dostaw. Obejmuje ocenę emisji gazów cieplarnianych, zużycia wody, odpadów, zmiany klimatu, wpływu na bioróżnorodność i inne aspekty środowiskowe.
Mimo że w norma ISO 14001 nie wymaga przeprowadzenia analizy podwójnej istotności, wiele firm wdrażających system zarządzania środowiskowego wg ISO 14001 decyduje się również na jej przeprowadzenie. Pozwala im to na rozszerzenie zakresu zarządzania zrównoważonym rozwojem i uzyskanie bardziej holistycznego spojrzenia na ich działalność.
Rola podwójnej istotności w ISO 14001
ISO 14001 wymaga od organizacji identyfikacji i zarządzania aspektami środowiskowymi. Włączenie analizy podwójnej istotności może wzbogacić ten proces poprzez bardziej kompleksowe zrozumienie zarówno ryzyk, jak i wpływu środowiskowego:
- Identyfikacja Aspektów Środowiskowych
Tradycyjny sposób: Identyfikacja aspektów środowiskowych opiera się głównie na bezpośrednich aspektach działalności wpływających na środowisko, takich jak emisje, zużycie wody, produkcja odpadów.
Z podwójną istotnością: Oprócz tradycyjnego podejścia, identyfikacja obejmuje również aspekty, które mogą mieć wpływ na kondycję finansową firmy. Na przykład, zmiany w regulacjach dotyczących emisji mogą wpłynąć na koszty operacyjne i konieczność inwestycji w nowe technologie. To rozszerzenie identyfikacji o kwestie finansowe, takie jak potencjalne koszty związane z przyszłymi regulacjami środowiskowymi, zmiany cen surowców wynikające z degradacji środowiska, a także analizy rynkowe dotyczące ekologicznych oczekiwań klientów.
- Ocena Ryzyka i Szans
Tradycyjny sposób: Skupienie się na ryzykach związanych z bezpośrednim wpływem na środowisko oraz identyfikacja możliwości zmniejszenia tego wpływu.
Z podwójną istotnością: Uwzględnienie ryzyk i szans zarówno z perspektywy finansowej, jak i wpływu środowiskowego. Przykład: zmiany klimatyczne mogą wpływać na dostępność zasobów, co z kolei wpływa na stabilność operacyjną i finansową firmy.
- Ustalanie Celów i Zadań
Tradycyjny sposób: Cele i zadania są często ukierunkowane na redukcję negatywnego wpływu na środowisko, takie jak ograniczenie emisji czy zmniejszenie zużycia wody.
Z podwójną istotnością: Cele obejmują zarówno redukcję wpływu na środowisko, jak i przygotowanie firmy na przyszłe regulacje i zmiany rynkowe. Na przykład, firma może ustalić cel redukcji emisji CO2 o 30% w ciągu pięciu lat, co nie tylko poprawi jej wyniki środowiskowe, ale również przygotuje ją na ewentualne przyszłe regulacje.
Dlaczego analiza podwójnej istotności jest ważna w ISO 14001?
Analiza podwójnej istotności jest cennym dla systemu środowiskowego narzędziem, które może pomóc firmom w wdrożeniu bardziej strategicznego i efektywnego systemu zarządzania środowiskowego. Oto kilka kluczowych argumentów:
- Pozwala na lepsze zrozumienie kontekstu:
System zarządzania środowiskowego wg normy ISO 14001 koncentruje się na wewnętrznych procesach firmy i jej oddziaływaniu na środowisko. Analiza podwójnej istotności wykracza poza ten zakres i zmusza firmy do rozważenia szerszego kontekstu, w jakim działają. Obejmuje to zarówno czynniki zewnętrzne, takie jak zmiany klimatu, wyczerpywanie się zasobów i zmiany regulacyjne, jak również wpływ firmy na społeczeństwo i gospodarkę. Dzięki temu firmy mogą lepiej identyfikować i zarządzać potencjalnymi ryzykami. Informacje uzyskane z analizy podwójnej istotności mogą być wykorzystane do podejmowania bardziej świadomych decyzji dotyczących działalności firmy, co może prowadzić do większej efektywności i długoterminowego sukcesu. Pokazując, że firma bierze pod uwagę szerszy zakres kwestii zrównoważonego rozwoju, można zbudować zaufanie i lepsze relacje z interesariuszami, takimi jak klienci, inwestorzy i społeczności lokalne.
- Wspiera podejmowanie strategicznych decyzji:
Analiza podwójnej istotności nie ogranicza się jedynie do identyfikacji i oceny wpływu firmy. Pozwala również na określenie priorytetów i ustanowienie celów dotyczących zarządzania kwestiami zrównoważonego rozwoju. Informacje uzyskane z analizy mogą być wykorzystane do opracowania strategii zrównoważonego rozwoju, która będzie zgodna z celami biznesowymi firmy i jej wartościami.
- Poprawia sprawozdawczość z zakresu zrównoważonego rozwoju:
Analiza podwójnej istotności dostarcza cennych informacji, które mogą być wykorzystane do przygotowania bardziej kompleksowych i przejrzystych sprawozdań z zakresu zrównoważonego rozwoju. Sprawozdania te są coraz częściej wymagane przez interesariuszy, którzy chcą wiedzieć, jak firmy wpływają na środowisko, społeczeństwo i gospodarkę.
Jeśli wdrażasz w swojej firmie system zarządzania środowiskowego wg ISO 14001, warto rozważyć przeprowadzenie analizy podwójnej istotności.
Połączenie tych dwóch filarów pozwala na identyfikację kluczowych obszarów, w których organizacja może poprawić swoje wyniki środowiskowe i jednocześnie osiągnąć wymierne korzyści biznesowe.
Pamiętaj, że analiza podwójnej istotności to nie jednorazowe zadanie, ale ciągły proces, który powinien być integralną częścią systemu zarządzania środowiskowego. Regularne monitorowanie i przeglądanie analizy jest niezbędne, aby upewnić się, że firma jest na bieżąco z najnowszymi trendami i wyzwaniami w zakresie zrównoważonego rozwoju.
Zdjęcie nagłówkowe: Pixabay
Masz pytania do artykułu?
Zapraszamy do kontaktu!
Artykuł ten jest własnością intelektualną CONSILUM. Może być rozpowszechniany bezpłatnie wszystkim osobom i podmiotom zainteresowanym problematyką systemów zarządzania ISO, jednakże wyłączając cel komercyjny i bez dokonywania jakichkolwiek zmian w tekście. Wszelkie inne rozpowszechnianie wymaga pisemnej zgody autora. Dozwolone jest cytowanie fragmentów materiału z podaniem źródła.
